همگام با قرآن

مفهوم آیه الکرسی(8)

اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ...

(بقره 255)

خداوند که هیچ معبودی به جز او نیست ، زنده و پاینده است

او پاینده است

• قیّوم از اسماء حسنای الهی است ، و قیّوم به معنایِ قائم به امر است ، یعنی خداوند متعهّد است و به عهده گرفته که تمام مخلوقات را حفظ ، تدبیر و مراقبت نماید (1) ، قیّوم به این معنا است که خداوند ، قائم به ذات خویش است و به هیچ چیز نیاز ندارد و همه چیز قائم ( و وابسته ) به اوست و هیچ چیز از او بی نیاز نمی باشد (2) ، قیّوم به این معنا است که خداوند قائم به امور است ، همه امور را می داند و هیچ چیز از او مخفی نیست (3) ، قیّوم به این معنا است که خداوند دائماً به تدبیر آفرینش می پردازد هم ایجاد می کند و هم به آنان روزی می دهد (4)
• برخی گفته اند «الحیّ القیّوم» اسم اعظم الهی است که حضرت عیسی علیه السّلام هر گاه که می خواست مردگان را زنده نماید خداوند را به این نام می خواند : (یا حیّ یا قیّوم) و نیز گفته شده کسانی که در دریا از غرق شدن بترسند این دعا را بخوانند ، ونیز أمیر المؤمنین علیه السّلام فرمودند در روز جنگ بدر به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله نگاه کردم و دیدم ایشان در سجده است و دعای (یا حیّ یا قیّوم) را آنقدر تکرار نمود تا خداوند پیروزی را نصیب او فرمود . (5)

پرسش : مقصود از « یا حیّ یا قیّوم » چیست ؟

پاسخ :  این عبارت به معنای : " ای خدای زنده و پاینده ! " است  و مقصود خواستن کمک از خداوند است ، خداوندی که همیشه زنده است و از همه ی مخلوقات خویش آگاه و بر اجابت  خواسته های آنان توانا است ، لذا این کلام هر چند کوتاه است ولی دعایی پر معنا است .

--------------------------

1-مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن، ج‏4، ص: 252

2-من هدى القرآن    ج‏1  ص  442

3-تقریب القرآن إلى الأذهان، ج‏1، ص: 279

4-بحرالعلوم، ج‏1، ص: 167

5-مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر، ج‏2، ص: 110